- POPULATZEA
gizon-emakumeak espazio bat hartu eta
bertan ezartzeari deritzo.
bi
populatze mota ditugu:
nekazaritza-inguruneetakoa (bildua,
sakabanatua
edo albeolarra) eta hiri-ingurunekoa.
- HIRIA Gizon-emakumeen bilgune bati hiri deitzeko hainbat irizpide hartzen dira: kuantitatiboak (biztanle kopurua) edo kualitatiboak (biztanle-dentsitatea, hirugarren sektorearen nagusitasuna ... ).
- HIRIEK BILAKAERA bat izan dute Historian zehar. Bilakaera horretan ezaugarri fisikoek, biztanleen kulturak, ekonomiak, aurrerapen teknologikoak, gizarte-egiturak eta abarrek ere eragina izan dute:
- NEOLITOA,EGIPTO,GREZIA,ERROMA,ERDI AROAN:HIRI MUSULMANA,HIRI KRISTAUA;ERNAZIMENDUA,XVIII.MENDEKO HIRIA,XIX.MENDEKO HIRIA ETA XXAREN HIRIA.
- HIRIEN FUNTZIOAK.Hiriek betetzen dituzten funtzioak berorietan garatzen diren jarduerekin lotuta daude: bizitegi-funtzioa, merkataritza-funtzioa, funtzio industriala, politikoa, administratiboa, militarra, turistikoa, unibertsitateekin lotutakoa, kulturala, erlijiosoa, aisialdikoa ...
- HIRI BATEN MORFOLOGIA edo forma hiriaren kanpoko itxura da. Hori adierazteko planoak erabiltzen dira, eta irregularrak, ortogonalak, linealak edo erradio-zentrikoak izan daitezke. Plano horietan kaleak eta eraikinak nabarmentzen dira, eta horien ezarreraren arabera, bilbea itxia edo zabala izango da.
- HIRI BATEN MORFOLOGIA HAINBAT FAKTOREREN gain dago: faktore topografikoak, ingurumenarekin lotutakoak, ekonomikoak eta komertzialak, militarrak eta defentsakoak, erlijiosoak eta sozialak, lurraren erabilerari lotutakoak ...
- HIRI-EGITURA hiri bateko zonen banaketa da. Europako hiriek honako zona hauek dituzte: alde zaharra, zabalgunea eta kanpoaldea; bizitegi-izaerako auzoak, industrialdeak edo ekipamenduak bereizten dira.
- GARATUTAKO ETA GARAPEN BIDEKO HIRIAK:EUROPAKOAK,IPAR AMERIKA,AFRIKAKO HIRIA,HIRI ARABIARRA,LATINOAMERIKAKO HIRIA,
- Hiri-eragileak hiri-espazioaren osaketan esku hartzen duten pertsonak edo erakundeak dira. eragile horiek: Lurzoruaren jabeak, Etxebizitzen sustatzaileak eta higiezinen agentziak. • Industriako enpresaburuak. herritarrak. Erakundeak. Hirigintza-planak,Hiri-ordenazioko plana orokorra
- Lurralde bateko hirien eta eragin-eremuen multzoak HIRI-SAREA EDO SISTEMA bat sortzen du, hierarkia bati jarraituz. Horrela, nazioarteko metropoliak, lehen mailako metropoliak, eskualdekoak, hiri ertainak eta hiri txikiak bereiziko dira.
- ESPAINIAKO HIRI SAREA: metropoli barruti nazionalak,lehen mailako eskualde metropoliarrak,bigarren mailako eskualdeko metropoliak,hiri ertainak,hiri txikiak.
- EUSKAL HERRIKO HIRI SAREA .Lehen mailakoak,bigarren mailakoak,erdi mailakoak,herri txikiak,kostako ardatza eta barnekoa.
- HIRIETAKO ARAZO NAGUSIAK kutsadura, hornidurarekin lotutako arazoak, marjinazioa, etxebizitzen urritasuna eta zirkulazioa dira.
- HIRIA GAIAREN ESKEMA NAGUSIA. EBH .IKASLEEK KOPIATU BEHAR DUTE.2012-5-23