2 BATX. 1 GAIA GREZIAR ARKITEKTURA

1  GAIA    GREZIAKO ARTEA

A-INGURU HISTORIKOA:Grezia eta kolonietan sortu zen artea da IX. mendean k.a.Politikoki hiri estatuetan edo polisetan banatzen zen lurraldea:aro arkaikoan(800-500) tiraniak ziren nagusi,aldi klasikoan (500-323)demokrazia sortu zen eta aldi helenistikoan(323-146k.o.)  erregeak aginduko dute.Bere gizartea esklabista  zen.Ekonomikoi:nekazaritza mediterraneoa(olibondoak,mahastiak..)guztientzako nahikoa ez zenez merkataritzak garapen izugarria hartu zuen.Erlijio politeista zen eta jainkoak gizakiaren neurrikoak ziren ,bere akats eta bertuteekin:Zeus,Atenea,Artemisa.Baina  pentsamendu logikoa eta arrazionala garatu zuten:filosofia.

B-ARKITEKTURA

EZAUGARRI  OROKORRAK:Naturako legeen agintepean->materiala harlandua da,pantelikoko marmola…
Edertaunaren teoria:ORDENAren neurripean (proportzio matematikoa eta elementu fin koak dira).Hiru dira
   1-Elementu sostentzaileak:DORIKOA:plataforma mailakatua,oinarri gabea,fuste ildodunak ,kapitel borobildua;JONIKOA:oinarriduna,fuste ildoduna,kapitel kiribildua;KORINTIOA:berdina baina kapitelak akantozko  hostoz dekoraturik.

  2- Elementu eutsiak edo sostenituak:egitura dinteldua edo arkitrabatua:

ENTABLAMENDUA:arkitrabea laua DORIKOAN,mailakatua JONIKO-KORINTIOAN;FRISOAn  triglifoak(erliebe geometrikoak) eta metopak (erliebeak tartekaturik) DORIKOAN;JONIKO ETA KORINTIOAN frisoan erliebe jarraiak agertzen dira.

Erlaiza eta teilatuen artean hiruki  formako espazioa sortzen da:FRONTOIA eta barnean TINPANOA  ,erliebez estalirik agertzen da.

  3-ZUTABEEN ZENBAKIAri begira FATXADAN:TETRASTILOA(4),EXASTILOA(6) edo OKTASTILOAk(8) dira.

  4-ZUTABEEN KOKAPENAri begira:APTEROA,MONOPTEROA,DIPTEROA,PERIPTEROA,PROSTILO ,ANFIPROSTILOA edo IN ANTIS  dira.

  5-ERAIKUNTZA MOTAK:ERLIJIOArekin lotuak:TENPLUAK:jainkoak goratzeko ziren.Parteak: pronaos edo sarreran zeremoniak egiteko,naos edo jainkoaren gunea erdilunean,opisthodomos edo altxorraren gunea.

  6-FASEAK:a-ARKAIKOA:Poestum;b-KLASIKOA:ATENAko  AKROPOLIAN(ATENEA PARTENOREN TENPLUA,ATENEA NIKE,EREKTEION,KARIATIDEENA,PROPILEOAK);c-HELENISTIKOA:ZEUSEN ALDAREA.

  7-ERAIKUNTZEN KOKAPENA:HIRIAN eta ingurunearekin zerikusia du.Bertan herriko plaza nagusia edo AGORA dago eta zutabez irekitako aterpea edo STOA zuten.Ariketa fisikoetarako:GIMNASIO edo PALESTRA.HIRIAN-> planu HIPODAMIKOA.

  8-SANTUTEGIAREKIN lotuak beste eraikin mota batzuk ditugu:ANTZOKIA :erdiborobil formaduna eta mendiaren gainean eraikia,scaena edo antzespengunea,proskenio edo eserlekuak,orchestra musikoak jotzeko lekua.Jainkoen ospakizunak zirela eta.

-HIPOROMOA edo zaldi lasterketa guneak dira.